Varlık Barışına ilişkin kanuni düzenleme 17.11.2020 tarihli Resmî Gazetede yayımlanan 11.11.2020 tarih ve 7256 sayılı “Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” ile yürürlüğe girmiştir.
İlgili kanun hükmü kapsamında belirtilen usul ve esaslara 28.11.2020 tarihli Resmi Gazetede 1 seri no.lu Bazı Varlıkların Ekonomiye Kazandırılması Hakkında Genel Tebliği’nde yer verilmiş olup, söz konusu Tebliğ’de özetle aşağıda yer alan açıklamalar yapılmıştır.

1. Düzenlemenin Genel Çerçevesi

Varlık barışından gerçek veya tüzel kişiler yararlanacak olup, varlık barışının kapsamını; Gerçek ve tüzel kişilerin yurt dışında bulunan para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçları ve Yurt içinde bulunan ancak gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin kanuni defter kayıtlarında yer almayan para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçları ile taşınmazlar oluşturmaktadır.

Söz konusu düzenlemeye göre, yurda getirilecek veya kayda alınacak varlıkların, geçmişte belli bir tarih itibariyle sahip olunduğunun ispatı gerekmemektedir.

2. Beyan veya Bildirim Zamanı

Kanun’la getirilen avantajlardan yararlanabilmek için Yurtdışında bulunan varlıkların, Türkiye’deki banka veya aracı kurumlara konuya ilişkin yayımlanan Genel Tebliğ ekinde yer alan bildirim formu ile (yapılan uzatma kapsamında) 30.06.2022 tarihine kadar bildirilmesi gerekmektedir. Yine yurt içinde bulunan varlıkların gelir veya kurumlar vergisi yönünden bağlı olunan vergi dairesine söz konusu Tebliğ ekinde yer alan ve elektronik ortamda verilecek beyan ile (yapılan uzatma kapsamında) 30.06.2022 tarihine kadar beyan edilmesi gerekmektedir,

3. Yurt Dışındaki Varlıkların Yurda Getirilmesi

Yurt dışında bulunan ve düzenleme kapsamında olan varlıkların, bildirimin yapıldığı tarihten itibaren üç ay içinde Türkiye’ye getirilmesi veya Türkiye’deki banka veya aracı kurumlarda açılacak bir hesaba transfer edilmesi gerekmektedir.

4. Şirketlerin Kanuni Temsilcileri, Ortakları veya Vekilleri Adına Görünen Varlıkların Durumu

Tebliğde yapılan açıklamaya göre, şirketlerin kanuni temsilcileri, ortakları ya da şirket veya şirketin ortakları adına, kapsama giren varlıkları 17.11.2020 tarihinden önce yetkili kuruluşlarca düzenlenen bir vekalet veya temsil sözleşmesine istinaden değerlendirmeye yetkili olanların, bu tarih itibarıyla sahip oldukları ve yurt dışında bulunan varlıklarının, şirket adına bildirime konu edilerek Türkiye’ye getirilmesi veya Türkiye’deki banka veya aracı kurumlarda açılacak bir hesaba transfer edilmesi ya da Türkiye’de bulunan ancak 17.11.2020 tarihi itibarıyla kanuni defter kayıtlarında yer almayan varlıklarının şirket adına bildirilmek suretiyle Kanun hükümlerinden yararlanılabilmesi mümkündür.

Şirket veya şirket ortaklarına ait olduğu halde şirketin kanuni temsilcileri, ortakları veya vekilleri dışındaki kişilerce tasarruf edilen varlıklar, söz konusu madde hükümleri çerçevesinde şirket adına bildirime konu edilerek madde hükmünden yararlanılabilecektir. Ayrıca, gerçek kişilere ait olduğu halde bu kişilerin ortağı veya kanuni temsilcisi oldukları yurt dışındaki şirketlerce tasarruf edilen varlıkların da ilgili gerçek kişiler adına bildirime konu edilmesi halinde madde hükmünden yararlanılabilmesi mümkündür. Ancak, bildirim dışındaki nedenlerle yapılacak inceleme esnasında söz konusu varlıkların şirket veya şirket ortaklarına ya da gerçek kişilere ait olduğunun ispat edilmesi gerekmektedir.

5. Varlıkların Bildirim Değeri

Düzenleme kapsamında yapılacak bildirimde, varlıklar aşağıdaki değerleme ölçüsüyle değerlenecektir:

1. Türk lirası cinsinden para, itibari (nominal) değeriyle.
2. Altın, rayiç bedeliyle.
3. Döviz, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası döviz alış kuruyla.
4. Menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarından;

• Pay senetleri, varsa borsa rayiciyle, borsa rayici yoksa rayiç bedeliyle, bu bedel tespit edilemiyorsa alış bedeliyle, alış bedeli de belli değilse itibari (nominal) değeriyle.
• Tahvil, bono, eurobond gibi borçlanma araçları, varsa borsa rayiciyle, borsa rayici yoksa rayiç bedeliyle, bu bedel tespit edilemiyorsa alış bedeliyle, alış bedeli de belli değilse itibari (nominal) değeriyle.
• Yatırım fonu katılma payları, ilgili piyasasında belirlenmiş kapanış fiyatıyla.
• Vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri gibi türev araçlar, varsa borsa rayiciyle, borsa rayici yoksa rayiç bedeliyle, bu bedel tespit edilemiyorsa alış bedeliyle, alış bedeli de belli değilse itibari (nominal) değeriyle.

5. Taşınmazlar, rayiç bedeliyle.
6. Varlık Barışına İlişkin Vergi Avantajları
   1. Varlık barışı kapsamında yurda getirilecek veya kayda alınacak varlıklar için herhangi bir vergi ödenmeyecektir.
   2. Varlık barışı kapsamında yurda getirilecek veya kayda alınacak varlıklar için hiçbir suretle vergi incelemesi ve vergi tarhiyatı yapılamayacaktır.  Ancak bunun için,
      1. Yurt dışındaki varlıkların, bildirimin yapıldığı tarihten itibaren üç ay içinde Türkiye’ye getirilmesi veya Türkiye’deki banka ya da aracı kurumlarda açılacak bir hesaba transfer edilmesi,
      2. Türkiye’de bulunan ve taşınmazlar dışındaki bildirime konu varlıkların ise banka veya aracı kurumlardaki hesaplara yatırıldığını gösterir belgelerle tevsik edilmesi şarttır.
3. Varlık barışı kapsamında yurda getirilecek veya kayda alınacak varlıkların işletmeden çekilmesi serbest olup buna ilişkin herhangi bir vergi ödenmeyecektir. Bildirilen veya beyan edilen varlıklar, Vergi Usul Kanunu uyarınca defter tutan mükelleflerce, kanuni defterlere kaydedilebilecektir. Vergi Usul Kanunu uyarınca defter tutan mükelleflerce, Türkiye’ye getirilen varlıklar ile gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerince kanuni defterlere kaydedilen varlıklar, dönem kazancının tespitinde dikkate alınmaksızın işletmelerine dahil edilebileceği gibi, aynı varlıklar vergiye tabi kazancın ve kurumlar için dağıtılabilir kazancın tespitinde dikkate alınmaksızın işletmelerinden çekilebilecektir.

Bilanço esasına göre defter tutan mükellefler, kanuni defterlerine kaydettikleri kıymetleri için pasifte özel fon hesabı açacak olup söz konusu hesap serbestçe tasarrufa konu edilebilecek, sermayeye eklenebileceği gibi ortaklara da dağıtılabilecek. Fon hesabında tutulan bu tutarlar, işletmenin tasfiye edilmesi halinde vergilendirilmeyeceği gibi Gelir Vergisi Kanunu’nun 81’inci maddesi ile Kurumlar Vergisi Kanununun 18’inci, 19’uncu ve 20’nci maddeleri uyarınca gerçekleşecek birleşme, devir ve bölünme hallerinde de vergilendirilmeyecektir.

Ayrıca söz konusu varlıklara ilişkin tutarların, kurumlar vergisi mükelleflerince ortaklara dağıtılması halinde kar dağıtımına bağlı stopaj yapılmayacak, gerçek kişi ortaklar ile kurumlar vergisi mükellefi olan ortaklar tarafından elde edilen bu tutarlar da vergilendirilmeyecektir.

7. Varlık Barışına Konu Edilen Varlıkların Gider, Zarar veya Amortisman Karşısındaki Durumu

Varlık barışı kapsamında;

• Kayıtlara alınan varlıkların daha sonra elden çıkarılmasından doğan zararlar, gelir veya kurumlar vergisi uygulaması bakımından gider veya indirim olarak kabul edilmeyecektir.
• Kanuni defter kayıtlarına intikal ettirilen taşınmazlar için Vergi Usul Kanununda yer alan amortismanlara ilişkin hükümler uygulanmayacaktır.

8. Diğer Konular

Yukarıda yer alan özet bilgilere ilişkin ayrıntılı açıklamalar ve bildirimde kullanılacak formlar 1 seri no.lu Bazı Varlıkların Ekonomiye Kazandırılması Hakkında Genel Tebliğinde yer almakta olup, söz konusu tebliğe aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz.

İlgili Tebliğ metnine ulaşmak için tıklayınız